|
BIJDRAGEN
|
|
Katrien Pypen, geboren te Tienen op 13 juli 1989, kleindochter van Jozef Pypen, een ondertussen overleden verzetslid en politiek gevangene.
Katrien had voor haar school, met de klas een opdracht gekregen om te werken rond de Tweede Wereldoorlog. Blijkbaar zat ze al meteen met een hoop vragen en bedenkingen. Ze schreef dit allemaal netjes op en daar was haar gedicht, of eerder een mijmering. Zij heeft dit tijdens de jaarlijkse herdenking te Tienen voorgedragen aan het monument naast de Ten Poelkerk aldaar, waarna nog eens op de herdenking te Kiezegem, allebei in 2005. Enkele harten waren hierdoor zodanig beroerd omdat het toch wel bleek dat ook de jeugd van vandaag nog met vragen zit rond die oorlog en de gebeurtenissen in en rond het dorp waar zij wonen. Het verhaal stond al in enkele plaatselijke kranten en websites. Vanaf nu dus ook op deze website.
Mijn dorp (Meensel-Kiezegem)
Als je buiten kijkt zie je bomen, Huizen en blije gezichten Niets doet je denken aan het verleden Niets doet je vermoeden dat … Maar als je goed kijkt, Als je heel goed kijkt Dan kun je de littekens in de ogen van de oude mensen lezen, Het hele verhaal staat in hun hart gebrand Voor altijd Als je heel goed luistert dan hoor je De kreten van de stervende Dan hoor je het fluiten van de kogels Als je heel goed voelt Dan voel je de aanwezigheid Van hen die gesneuveld zijn, Dan voel je de pijn en het verdriet Als je de tijd maar kon terugdraaien En alles kon tegenhouden Maar nu … Nu alle sporen weg zijn Nu alles voorbij is Nu rest er alleen nog de vraag
WAAROM ?
Ons dorp hebben we terug Maar zij die ervoor gevochten hebben Zijn we voor een groot deel kwijt !
|
|
Toespraak burgemeester Chris Desaever-Cleuren tijdens herdenking 2009 in Kiezegem.
Geachte heer de Nationale voorzitter Jozef Craeninckx Geachte heer ere-voorzitter François Decoster Geachte Voorzitter de heer Vital Craeninckx Geachte Collega’s Dames en Heren,
Zoals naar jaarlijkse gewoonte zijn wij hier samen om de gebeurtenissen van augustus 1944 in onze gemeente te herdenken. Hierbij gaan onze gedachten naar diegenen die destijds het slachtoffer werden van het nazi-regime, zowel naar zij die er het leven bij lieten alsook naar diegenen die deze hel hebben overleefd en de nabestaanden en familie. Een relaas van de feiten geven heeft hier weinig zin. Immers de meesten onder u hebben de situatie aan de lijve ondervonden en ik meen dat dit ongetwijfeld in hun ziel is gegrift en hen nooit of nimmer loslaat. Het geleden leed is, denk ik, met geen woorden te vatten, ook niet na al die jaren. Het beeld “De wanhoop van Meensel-Kiezegem”dat in Neuengamme staat ter nagedachtenis van de slachtoffers illustreert misschien nog wel het best de gevoelens hieromtrent. Als stille getuigenis staat het, omringd door bomen en voor altijd, op de plaats waar velen de dood hebben gevonden Elke voorbijganger, elke bezoeker van het kamp, kan de vertwijfeling die hier in ons dorp reeds jaren leeft, ontdekken. Ongeacht hun ras, nationaliteit of godsdienst, hoop ik, dat ook zij zullen inzien tot welke onmenselijke daden bepaalde regimes kunnen leiden. Maar ook hier ter plaatse blijven vele vragen nog steeds als een boemerang op ons afkomen. Vragen zoals: “Hoe is dit allemaal kunnen gebeuren?” “Hoe is het zover kunnen komen?” “Heeft dit leed wel zin gehad?” Vragen als deze zijn bijzonder moeilijk om te beantwoorden. Weet echter dat alles wat in onze samenleving gebeurt een voorgeschiedenis heeft. Ook de gebeurtenissen in ons dorp ontsnappen niet aan deze wetmatigheid. Om hieromtrent enig inzicht te verwerven is het noodzakelijk even de geschiedenis van de 20-ste eeuw op te rakelen. Deze startte in 1914 reeds met wat men nu nog noemt de moeder van alle oorlogen. Miljoenen mensen lieten hierbij het leven en de ganse Westerse samenleving likte haar wonden. Rond 1930 brak de grote economische crisis uit met wereldwijd catastrofale gevolgen. Ook in onze kontreien was de ellende niet te overzien. Sociale ontreddering sloeg wijd en zijd om zich heen. Een dergelijk klimaat was de voedingsbodem voor een regime dat nog destructiever, nog massaler en nog wreedaardiger was. Onder de mom van nationaal socialisme en via verfijnde mediatechnieken maar ook met nauwelijks verborgen terreur, slaagden zij erin de macht te grijpen. Het fascisme kende zijn hoogdagen en de gevolgen lieten daarbij niet lang op zich wachten. Maar ook in ons land schoot deze theorie wortel en maakte gestaag opgang. Gebruik makende van de heersende sociale ontreddering dienden zij zich aan als de onverdroten redders van de samenleving. Ongetwijfeld zullen vele burgers in dit fascisme mogelijks hun heil hebben gezocht…sommigen uit overtuiging…sommigen uit opportunisme, anderen dan weer uit onwetendheid. Opposanten werd het vuur aan de schenen gelegd en zij moesten noodgedwongen hun toevlucht nemen tot het verzet, zeker na de inval in ons land gedurende de meidagen van 1940 Zodoende was er destijds in ons land een duale samenleving met pro’s en contra’s. Deze toestand ontwikkelde zich zelfs in de kleinste dorpen van ons land. Uitbarstingen van geweld met alle gevolgen van dien waren dan ook niet uit te sluiten. Talloze gelijkaardige feiten zijn trouwens over gans Europa terug te vinden, wat dan ook het beste bewijs is van het failliet van een fascistisch regime. In deze kontekst moeten ook de gebeurtenissen in ons dorp worden geplaatst. In een sfeer van onderling wantrouwen, van onderdrukking en zelfs van regelrechte terreur zijn wandaden en onmenselijk gedrag sowieso onvermijdelijk Dit is een duurbetaalde les voor onze en voor de komende generaties. In dit perspectief zie ik dan ook wel een antwoord op de vraag of al dit leed wel heeft zin gehad. Ik meen dat de vraag enkel en alleen positief kan worden beantwoord. Immers door hun offer, met het hoogste goed dat een mens bezit, namelijk zijn leven, hebben zij bijgedragen tot de uiteindelijke omverwerping van het naziregime. Geen mens kan voorbijgaan aan de onmenselijke daden waaraan de slachtoffers werden onderworpen en hierbij onbewogen blijven. Geen mens is mens zonder medeleven, zonder gevoelens kortom zonder liefde voor de anderen. Vandaar dat het verhaal van alle slachtoffers in Meensel-Kiezegem, ongetwijfeld de huidige en toekomstige generaties het inzicht zal verschaffen dergelijke nefaste regimes te verwerpen. Ik wil dan ook het belang benadrukken om de jaarlijkse herdenkingen hier ter plaatse in ere te houden en daarenboven allen samen de boodschap van “vrede” verder uit te dragen. Dit is immers de enige wijze waarop wij recht doen aan alle slachtoffers die met hun leven de prijs hebben betaald opdat wij vandaag en morgen in een betere, menselijker wereld mogen vertoeven
Ik dank u
Chris Desaever-Cleuren Burgemeester Tielt-Winge |
|
Slotwoord voorzitter Vital Craeninckx bij herdenkingsceremonie 2009 te Kiezegem
Geachte prominenten, Beste dorpsgenoten, Goede vrienden, van waar u ook gekomen bent….
als laatste spreker op deze herdenkingsceremonie het woord te mogen nemen is niet alleen een gemakkelijke taak maar tevens een dankbare opdracht. Immers, de betekenis, het waarom en de toekomstperspectieven ervan werden uitvoerig belicht door Pastoor Frans Van Aarschot tijdens de eucharistieviering en door onze sprekers, mevr. de burgemeester, Chris Desaever – Cleuren, Vlaams Volksvertegenwoordiger dhr. Frank Vandenbroucke, en Nationaal Voorzitter van N.C.P.G.R. dhr Jozef Craeninckx.
Uit naam van onze regionale Meensel-Kiezegem en Tienen wil ik hen mijn oprechte erkentelijkheid betuigen voor de boodschap die zij ons brachten op deze dag waarop wij voor de 65 ste maal onze oorlogsslachtoffers herdenken.
Maar het slotwoord van deze ceremonie wil ik vooral benutten om als voorzitter mijn welgemeende dank te uiten aan u allen die op deze vrije zondagmorgen bent samenkomen aan dit monument, waardoor u uw erkentelijkheid en respect betuigt aan onze slachtoffers en hun lotgenoten uit aangrenzende gemeenten.
Speciaal vermeld ik hier de koster Fons Stas en het zangkoor die de eucharistieviering muzikaal hebben omkaderd. En niet te vergeten de trompettist en de fanfare St.Jozef uit OLV Tielt die deze viering kunstvol hebben begeleid. Dank ook aan de gemeente Tielt-Winge voor de logistieke hulp en het in orde brengen van de monumenten. In het bijzonder bedank ik de leden van ons herdenkingscomité die deze ceremonie hebben voorbereid
Ook uit ik mijn oprechte bewondering voor de kinderen die met hun gedichten een ruimere dimensie aan deze plechtigheid hebben gegeven. Hun mijmering heeft ons niet onberoerd gelaten.
La présence de nos amis francophones ne nous laisse également point du tout indifférent, et je tiens leur dire combien nous apprécions leur participation à cet hommage à nos victimes de guerre.
Bijzondere aandacht ook voor hen die niet alleen kleur geven aan deze ceremonie maar vooral een onvervangbare plaats innemen en met oprechte fierheid en trotse overtuiging de symboliek van ons gezamenlijk streven belichamen, namelijk onze vlaggendragers. Immers, de vlag die u draagt verwijst naar het waarom van en naar het ideaal waarvoor mensen zich samen en eensgezind hebben ingezet , zelfs met het offer van hun leven. De overtuiging , de trots en de fierheid waarmee u uw zending vervult, siert u uitermate.
Tenslotte wil ik u een kort gedicht van de Nederlandse dichter Adriaan Morriën, niet onthouden. Het draagt de titel: “Herdenking”
Zij rusten in ons hart als in een ander graf
Met andere bloemen dan die wuiven op onze graven
en alle droefheid neemt ons dezen trots niet af
dat zij de helden zijn die onze vrijheid staven.
Brabançonne
Nogmaals dank voor uw aanwezigheid en ik nodig u, in naam van het gemeentebestuur Tielt-Winge graag uit op de receptie in het ontmoetingscentrum |
|
Oorlog komt niet plots
Oorlog komt niet plots Oorlog is niet leuk Waarom doen mensen dat dan? Iedereen moet er toch ‘gewoon’ voor elkaar zijn?
Oorlog komt niet plots. Oorlog begint met vechten, Slagen, stampen, schelden. Dan een leger oproepen en geweren nemen, De strijd begint. Honderden doden, Niks meer aan te doen. Het kan ook anders. We geven elkaar de hand, Dan is er toch weer vrede…
Oorlog komt niet plots. Altijd ruzies, Dan weer discussies. Oorlog doet pijn. Zo mag het niet zijn. Soms komt het terug goed. Dat is top! Dus … Hou toch van elkaar! |
|
Indrukken na bezoek aan ons dorp…
Mensen in laadtruck Op weg naar onbekende… Bang, eng en benard.
Oorlog komt niet plots Oorlog begint met 1 geweerschot Er vallen heel veel doden.
De nacht is donker. Ik heb het koud. Ik pak mijn deken. Ik lig op het hout. Het dromen doet goed, Want het geeft moed.
Help de oorlog komt eraan. Waar moet ik heen? Pa en ma zijn ginds Aan de andere kant van de straat. Ik ben hier. Stop het geweld. Dan vind ik mijn ouders wel weer. |
|
Slotboodschap
Oorlog komt niet plots. Oorlog begint met ruzie. Oorlog begint met mensen Die het met elkaar niet eens raken; Oorlog bezorgt veel mensen Verdriet, pijn, honger. Kunnen wij er niet voor zorgen dat er Nooit meer oorlog komt?
Geweld in de wereld. Iedereen kan er iets aan doen. We moeten echt moeite doen. |
|
Gedichten voorgedragen tijdens plechtigheid 2009 door Brendan, |
|
De Heer Herman De Croo, voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, zal ons nu toespreken in naam van de Belgische Natie. Met oprechte erkentelijkheid verleen ik aan de eerste burger van ons land als eminente gastspreker graag het woord :
Mijnheer de Vertegenwoordiger van de Koning, die eens te meer door uw aanwezigheid aanduidt dat ons vorstendom in de ruimte, in de tijd daar is waar wel en wee van de natie plaatsvindt. Mijnheer de Ambassadeur wiens aanwezigheid een symboliek vertegenwoordigt van andere tijden, gegroet. Monseigneur ik heb een bijzondere sympathie voor u, u weet dat, afkomstig zoals ikzelf van dezelfde gemeente, dank voor hier deze pontificale eucharistieviering met de dieptegang u eigen te hebben waargemaakt. Burgemeester, eerste burger van deze gemeente, met uw collega’s toont u aan welke de verknochtheid is tussen dit stuk van ons land en de gebeurtenissen die het kenmerkt. Goede Collega’s van de senaat, Senator Vandenberghe, van de kamer, Stef Goris, eresenator en gedeputeerden, collega's, vrienden, ik groet u. Maar ik wil bijzonder groeten de vertegenwoordigers van de vaderlandslievende verenigingen die hier met de stijl en ingetogenheid met hun kenmerkende eerbied deze plechtigheid mede hebben waargemaakt en het geheugen hebben gedragen dat gedragen moet blijven.. Merci. Et en presentent de ceux qui à juste titre, monsieur le président, ont souligné à la fois le besoin du rappel de l'histoire et d’essayer à faire comprende au jeune génération que lorsqu’on oublie son passé on souvent perd l’avenir.
Dames en heren, inwoners van deze dubbele gemeente, mijn bijzondere groet gaat naar u Zoals ik gehoord heb mijnheer de Voorzitter van u en uw broer, en in de viering die hier plaatsgreep, welke de onverbroken band is tussen uw families nu en de gebeurtenissen van toen. En ik kan mij,burgemeester zeer goed inbeelden, ook als burger van een kleine gemeente destijds de laatste van mijn opgenomen gemeente in een ruimer geheel, welke de gevoelens moeten zijn in een gemeenschap waar iedereen iedereen kent, iedereen iedereen aanvoelt, en hoe ook na 60 jaar dag op dag, men misschien met moeite veel heeft kunnen vergeven, maar wellicht nooit alles zal kunnen vergeten en ik voel aan in deze plechtigheid dat de wonden kunnen helen maar dat de littekens van de wonden, bijzonder op zulke ogenblikken als deze, ongelooflijk gevoelig blijven aan de vingertoets van de herinnering en ik vraag u in de spanningen die eigen kunnen zijn aan zo’n omstandigheden, dat het leven niet wordt beleefd, hoe hard en moeilijk het ook weze, in de achteruitkijkspiegel van het verleden maar in de blik op de toekomst.
Mijnheer de Ambassadeur, laat mij toe mij rechtstreeks tot u te richten. Uw aanwezigheid hier vandaag is mijn inziens een symbool dat door ons wordt geapprecieerd. Moeilijke aanwezigheid en ik verheel u niet dat ik op de weg naar deze plaats deze ochtend ik nagedacht heb over de manier waarop wij samen decennia lang reeds gelukkig, opbouwend in Europa aan het leven zijn. Toen enkele weken geleden op de stranden van Normandië de hoogste gezagsdrager van uw land en de president van de Franse republiek symbolisch zoals reeds vroeger gebeurde de verzoening bezegelden en visueel waarmaakten van wat gedurende eeuwen een ondraaglijk spanningsveld was geweest in Europa.
Dames en heren, beste medeburgers, bijzonder deoudstrijders en vaderlandslievende verenigingen fiere dragers van onze vlaggen , gedurende eeuwen aan een stuk werd dit Europa, uw Europa, verdeeld door burgeroorlogen, het waren godsdiensten, het waren talen, het waren eigenzinnigheden, het waren de rassen, en heel dikwijls laat het mij met een tikje hardheid zeggen, we hebben oorlogen gevoerd waar honderdduizenden die mekaar nooit hadden ontmoet en mekaar nooit zouden kennen, mekaar uitmoordden ten dienste van enkelen die elkaar goed kenden en mekaar nooit uitmoordden. Oorlog, Monseigneur u had gelijk, is een van de meest verdwaasde dingen die de mensheid kan overkomen en de laatste wereldoorlog 39-45, de laatste grote burgerloorlog in Europa telde meer dan 58 miljoen slachtoffers. De waanzin voorbij. En dit klein stukje grondgebied waar wij wonen is helaas eeuwenlang de plaats geweest van de slagvelden van Europa en van tijd tot tijd stelt men zich de vraag “à quoi bon?” wanneer de oorlog zich als een zee terugtrekt en de puinhopen materieel, moreel, menselijk overblijven en zij die hebben afgezien dan bijna de schroom moeten vertonen van dit met het zand van vegetelheid af te dekken.
En misschien zijn wij onvoldoende aandachtig voor de kleine dingen die grote catastrofen veroorzaken, Misschien hebben wij niet genoeg verdraagzaamheid, de ene buur jegens de andere en de taal en de gelaatskleur van een andere man of een andere vrouw brengt toch zo dikwijls wantrouwen, wrevel met zich mee en de vermeende superioriteit van de ene en de andere, individueel of collectief, deze ondraaglijke hoogvaardigheid die sommige naties, rassen of landen tot zich nemen, zijn de blijvende kiemen uit dewelke later oorlogen worden geboren. Vergeet niet dat wat anderen overkwam, ons kan overkomen. Dat in Afrika waar generaties lang mensen van verschillende stammen die helaas visueel in hun fysiologie de kenmerken van die stam of ras dragen of droegen in peins en vrede leven, buren, om dan onverwachts om te kantelen tot de moorddadigheid van de ene waar de gratie van het slachtoffer erin bestond te smeken vermoord te worden in plaats van te sterven na te worden gefolterd.
Wij denken dat deze zaak bij ons onmogelijk is, onbepeinsbaar is. Dat wij met onze vorming, onze geschiedenis, onze cultuur immuun zouden zijn tegen dergelijke dingen. Men vergeet dat mannen en vrouwen niet zo lang geleden, met grote vorming, wetenschappelijk en cultureel geschoold, zaken hebben laten begaan waar het weze mij vergeven meer dan 6 miljoen joden systematisch wetenschappelijk voor raciale impact werden geëlimineerd. Maar vandaag de dag niet zo ver van bij ons in de Balkan, in de Kaukasus, in het Midden Oosten, in Afrika, in Zuid-Oosten, Latijns-Amerika, en ik zou de blik met u kunnen blijven richten op het draaien van de wereldbol in de moeilijkheden de pijn en de smart en wij soms egoïstisch op de tenen van onze welvaart, op de overtuiging dat het niet meer nooit meer ten huize waar zo veel was gebeurd kan herbeginnen. Wij zijn misschien niet aandachtig genoeg en naast de onevenwichten die wij hebben gekend en nu gelukkig door het Europa van de vrede aan het verdwijnen zijn, vergeten wij heel dikwijls de nog grotere onevenwichten die zich wereldwijd aan het opdoemen zijn. Beschavingen,landen, organisaties die over grote delen van de rijkdom de vindingrijkheid de culturele en materiele welvaart beschikken, die 3 kwart van de wereldbevolking uitmaken, mannen en vrouwen, ouders en kinderen die dag in dag uit vandaag voor anderhalf miljard per dag over 1 euro beschikken. 1 euro, dames en heren, is de prijs die Europa geeft per kop dier als betoelaging per dag in onze landbouwpolitiek.
En ook deze wereld is de wereld in dewelke wij leven.
Tenslotte bij het horen van het aflezen van de namen van zij die hier het brutaal onverwachts slachtoffer werden, zal de symboliek blijven bestaan van de verloren oorlog die nog haatdragender bleek te zijn dan de symboliek van de eventueel te winnen oorlog, voor zover ooit een oorlog gewonnen kan worden. Laat mij u herinneren dat in de hoge oudheid men maar overleefde voor de generaties die zijn en die moeten komen, wanneer hun naam behouden en bekend blijft. En meer dan eens wanneer men in de geschiedenis en de afwisseling van de macht de naam van de een of andere heerser uit de memorie uit de overlevingsmogelijkheden van de toekomst wou elimineren, dan ontbeitelde men hem op de monumenten waar hij hem had laten inprinten. De naam en de voornaam van degenen die hier rusten, die uit dit dorp ten onrechte zijn verdwenen, door hen mijnheer de voorzitter, te herinneren, door luidop die namen regelmatig naar het geheugen en de toekomst uit te spreken, bewaart men hen in een zekere mate voor de eeuwigheid.
Tenslotte vergeet nooit, dames en heren, vrienden, erkentelijkheid is het geheugen van het hart. |
|
Slotwoord Vital Craeninckx tijdens de herdenkingsplechtigheid van 7 augustus 2011
Mevrouw de burgemeester en raadsleden van Tielt-Winge Heer wethouder en 1ste loco-burgemeester van Putten Mijnheer de Nationale Voorzitter Dames en heren vertegenwoordigers van onze Vaderlandslievende verenigingen en van de Vriendenkring Neuengamme in Nederland Vrienden Politieke Gevangenen Beste vaandeldragers Beste dorpsgenoten en vrienden Chers amis francophones,
de zin en betekenis van deze herdenkingsceremonie werd reeds uitvoerig aangehaald en toegelicht door pastoor Frans Vanaerschot in de eucharistieviering en door de sprekers, mevrouw de burgemeester Chris Desaever-Cleuren, dhr. Kleijer wethouder , en Nationaal Voorzitter van de Confederatie, Jozef Craeninckx. Uit naam van het gewest Meensel-Kiezegem en Tienen wil ik hen danken voor de boodschap die zij hebben gebracht. Bijzondere dank gaat uit naar koster en het zangkoor, de harmonie Sint-Jozef en zanger-gitarist Ruben Degeest. Zij hebben gezorgd voor een sfeervolle muzikale omkadering van deze herdenkingsplechtigheid. Last but not least dank ik de mensen van ons bestuur en allen die hun steentje hebben bijgedragen voor het welslagen van deze herdenking. Hierbij vernoem ik ook de technische dienst van de gemeente Tielt-Winge die deze week de grafzerken van het ere-kerkhof in Meensel een grondige reinigingsbeurt hebben gegeven. Op ditzelfde moment brengen velen in Nieuwpoort aan het Albert I -monument hulde aan de slachtoffers van de Eerste wereldoorlog. Onze gedachten zijn ook met hen. Op 30 juli was het 67 jaar geleden dat een jongeman die opgroeide en zijn jeugd doorbracht in een hoeve hier naast dit monument, werd neergekogeld omdat hij sympathiseerde met de bezetter. Op 1 augustus ’44 werden als vergelding 3 dorpsgenoten meedogenloos vermoord omdat zij verzet pleegden tegen diezelfde bezetter. Bij een tweede vergeldingsactie op 11 augustus ’44 maakte dit dorp als het ware een totale zonsverduistering mee waarvan de schaduw nog lang bleef hangen. Temidden de talrijke opgepakte en weggevoerde dorpsgenoten bevond zich de ondergedoken Canadese piloot Edward Blenkinsop. Vandaag willen wij aan deze jongeman bijzondere aandacht geven naar aanleiding van het boek dat over hem geschreven werd door Peter Celis. Het wordt op de receptie na deze plechtigheid te koop aangeboden door de uitgeverij EPO. Onze vrienden van de Stichting Vriendenkring Neuengamme uit Nederland, wiens aanwezigheid wij zeer op prijs stellen, hebben onlangs een boek uitgegeven over de scheepsramp van de “Cap Arcona” “De ramp in de Lübecker Bocht”. Geïnteresseerden kunnen voor dit boek bij hen terecht tijdens de receptie; 2011. We zijn 67 jaar later . Een opsomming geven van oorlogen en conflicten binst deze periode is onbegonnen werk en zou ons te ver leiden. Ik noem alleen de recente revoluties in Egypte en Libië en vooral actueel het bloedbad bij de terreuraanslagen van 22 juli in Noorwegen. Voor de zoveelste keer drukken wij ons verlangen uit naar vrede en verstandhouding maar…. zoals gezegd, alles blijft bij het oude…. en de steeds toenemende graad van wreedheid is het bewijs van het gezegde dat de geschiedenis zich met regelmaat herhaalt. Immers, niemand van ons kan ontkennen, aan de hand van deze harde werkelijkheid, dat er vandaag de dag in feite niets is veranderd in het samenlevingspatroon en het gedrag van de mens in het algemeen. De geschiedenis blijft zich herhalen omdat de mens die deze geschiedenis heeft geschreven in wezen geen zier is veranderd. Ik citeer: Homo homini lupus , een Latijns citaat dat komt uit een toneelstuk van de Romeinse schrijver Plautus uit de 2de eeuw voor Christus en betekent “ de mens is een wolf voor zijn medemens.” Goede vrienden, dit klinkt misschien niet erg opbeurend voor de toekomst, maar toch zijn er tekenen van hoop dat het levensoffer van onze en van alle andere slachtoffers van geweld zin heeft gehad. Meerdere vrijheidsstrijders zoals Mahatma Gandhi, Rabin, Martin Luther King hebben ons de weg gewezen. Verdraagzaamheid, begrip en respect voor mekaars mening zijn de middelen om de strijd te winnen tegen de vijand die ons van binnenuit belaagt . En dat is toch ook een beetje de zin en de drijfveer van deze herdenking. Wij herdenken, weliswaar met verschillende achtergronden en uiteenlopende geschiedenissen, doch met hetzelfde doel en dezelfde visie en ik hoop dat het zo mag blijven doorgaan. Laten we daarom deze plek, bij dit monument, als symbool van verbondenheid, samen delen, om zo het verleden en het heden met elkaar te verbinden.
Ik dank u. |
|
Toespraak van Ruben Donvil op 5 augustus 2012 in Meensel-Kiezegem
Monseigneur, Mevrouw de burgemeester, Mijnheer de vertegenwoordiger van de minister van landsverdediging, Mijnheer de Nationale voorzitter van de Politieke Gevangenen en Rechthebbenden van België, Mijnheer de gewestelijke voorzitter, Dames en heren, Oorlog verdeelt en oorlog brengt samen. Oorlogen ontstaan door tegengestelde visies en escaleren vaak uit kleine, op het eerste zicht onbelangrijke gebeurtenissen. Voor de Eerste Wereldoorlog beschouwen velen de aanslag op het aartshertogelijk paar in Sarajevo als het begin, terwijl het water al veel langer aan de rand van de emmer stond. Het interbellum begon als een poging tot verzoening van de strijdende partijen, maar maakte dat eigenlijk meteen onmogelijk door Duitsland in het Verdrag van Versailles van 1919 een buitenproportionele straf te geven. Dit ‘Diktat von Versailles’ dompelde de Weimarrepubliek onder in een zware economische crisis. Angst voor het opkomende communisme dreef de bevolking in de armen van extreemrechts. De NSDAP van Hitler gaf de schuld voor al wat fout liep aan de democratie, het communisme, het kapitalisme en de joden. Zulke standpunten konden alleen maar begrip vinden bij de Duitse bevolking wanneer ze goed aangebracht werden en er al een voedingsbodem voor bestond. Dat is nu eenmaal de werkwijze van een populistische partij. Ook in België werkten deze ideeën in op een deel van de bevolking dat zich verongelijkt voelde. Dit alles uitte zich eveneens op politiek vlak door onder andere het ontstaan van extreemrechtse partijen en bewegingen. Toen de oorlog uitbrak, vonden zij vrij gemakkelijk steun bij het Duitse bewind. Voor deze laatste was het uiteraard essentieel om snel voet aan de politieke wal te krijgen in België. De Belgische koning capituleerde, maar zijn regering trok zich terug om te reorganiseren, net als een deel van het leger. Hier zorgde de bezetting voor groeiende onrust en onvrede. Terwijl het overgrote deel van de Belgen enkel de economische crisissituatie van de oorlog probeerde te trotseren en zo onopvallend mogelijk leefde, verenigden heel wat niet-gevluchte militairen zich in het Geheim Leger en voerden acties uit om de nieuwe overheersende macht aan het wankelen te brengen. Ook een klein percentage burgers, dat het niet langer konden aanzien om hun neutraal land te zien overgaan in een autoritaire politiestaat, zocht toenadering tot elkaar in milities en partizanengroeperingen. Ik herhaal even de woorden waar ik daarstraks mee begon: oorlog brengt ook samen. Het is, ongeacht de gevoeligheden die bestaan, toch belangrijk om als historicus in gedachten te houden dat iedere betrokkene voor zijn zaak en gedachtegoed vocht. Een oorlog kent geen overwinnaars of verliezers, maar maakt enkel slachtoffers. Een oorlog dwingt mensen vaak ook om verwoestende keuzes te maken. Het is dus niet zo vreemd dat men zich toen achter de ene of de andere partij schaarde op basis van informatie waarover men op dat moment beschikte. Toeschouwers uit latere tijden laten zich wel vaker verleiden tot zo een teleologische visie op het verleden. Teleologie is het principe dat het heden verklaart door resultaten van historische gebeurtenissen als logisch en vanzelfsprekend te beschouwen. Dat is volgens mij echter geen goede filosofie voor dit onderwerp. Men moet kijken hoe feiten op een bepaald moment ervaren werden, zonder de afloop ervan in het achterhoofd te houden. Dat geeft namelijk een vertekend beeld van de toenmalige situatie.
Ik wil het me nog niet proberen voor te stellen dat de 18-jarigen van tegenwoordig naar een oorlog zouden gestuurd worden. Toen ik aan deze leeftijd geschiedenis gaf op school, viel het me al op. Zij zitten nog met computerspelletjes en uitgaan in hun hoofd. Weinigen zijn met de problemen van politiek of oorlog bezig, omdat die begrippen in ons land erg abstract en een ver van ons bed show geworden zijn. Vanuit mijn onderzoek naar Oost-Brabant tijdens de eerste oorlogsmaand van de Eerste Wereldoorlog, augustus 1914, is het mij duidelijk geworden dat het toen anders was. Naast de dienstplichtigen – nog zo iets dat niet langer bestaat – beantwoordden vele vrijwilligers de oproep om het eigen land met de wapens te gaan verdedigen. Zij zetten hun leven op het spel voor de levens van anderen: voor burgers en voor wapenbroeders. Het ging hier over een altruïsme dat zo goed als uitgestorven is. Meermaals vond ik documenten van jonge Belgische mannen die het als hun plicht beschouwden om als militair de wapens op te nemen. Dat betekent niet dat ze niet bang waren. Zeker niet. Maar ze trachtten die angst wel een plaats te geven binnen hun opdracht. Dat is iets wat hen sierde. Het wekt bij mij op zijn minst bewondering op dat zij af en toe konden standhouden tegen Duitse cavalerietroepen die met de blanke sabel in hun richting chargeerden. Deze jonge Belgen zaten dan wel verscholen, maar zagen een woeste vijand op een galopperend paard met veel kabaal op hen af komen. Stel het u eens voor. Begrippen als ‘vaderlandsliefde’ en ‘vrijheid’ bestaan in deze tijden op een heel andere manier dan in de jaren ’14-’18 en de jaren 1940. Het is alvast in vele gevallen minder uitgesproken. Toen engageerden moedige jonge vrouwen en mannen zich om voor hun goede zaak uit te komen met gevaar voor hun eigen leven. Meensel-Kiezegem, waar heel wat inwoners tot politieke gevangenen gemaakt werden, kende daarin zijn deel. Tegenwoordig wordt vaderlandsliefde op een heel andere manier beleefd en lijkt het haast verloren te gaan door de toenemende regionalisering enerzijds en de europeanisering en globalisering anderzijds. Het bedreigde vrijheidsgevoel is sinds het einde van de Koude Oorlog eveneens weinig aan de orde in dit land en gelukkig maar. Jongeren hebben daardoor weinig voeling met het eigen verleden en dat stoot de oudere bevolking soms tegen de borst. Maar als enkel dit gebrek aan engagement bij de jeugd de prijs is die we moeten betalen voor een Europese Unie zonder oorlog, denk ik dat we dat met zijn allen wel door de vingers kunnen zien. Dank u. |
|
Toespraak door Alexa Rowe en Frederik Celis op de herdenkingsplechtigheid 11 augustus 2013
Alexa Rowe is de kleindochter van John Neroutsos, kozijn van Teddy Blenkinsop
Our family would like to extend again to you, the people of Meensel-Kiezegem, our deepest sorrow for the loss of 67 brave husbands, brothers and sweethearts – your loved ones, during that fateful period of august 1944 - WWII, the greatest human event of the 20th century. Meensel-Kiezegem truly played a significant part upon that stage, but you also paid an enormous price – we will never forget you.
Onze familie zou u, mensen van Meensel-Kiezegem, ons diepste respect en spijt willen betuigen, voor de 67 dappere echtgenoten, vaders en broers, uw geliefden, die omkwamen tengevolge van de vreselijke gebeurtenissen van augustus 1944. De Tweede Wereldoorlog was het grootste menselijke drama van de Twintigste Eeuw, en uw dorp betaalde mee de vreselijke prijs. Wij zullen u nooit vergeten.
Also, I would like to thank you all for harbouring and protecting our beloved Teddy Blenkinsop during that tumultuous period. Teddy was truly a remarkable individual – an exceptional young man, but his luck ran out. His story was relatively unknown in Canada or for that matter within our air force at large until your Peter Celis published his book. That book is now being described as ‘The brief, intense and ultimately tragic life of Teddy Blenkinsop, but also as a highly instructive story of character in the crucible – not only his, but his family, his crew, his Belgian and French friends.’
Ik zou jullie ook allemaal willen bedanken voor de opvang en bescherming die ons dierbare familielid Teddy Blenkinsop tijdens die zware oorlog gevonden heeft in jullie dorp. Teddy was echt een opmerkelijke persoon, een uitzonderlijke figuur wiens geluk plotseling opgebruikt was. Zijn ontluisterend verhaal bleef lange tijd onbekend in zijn vaderland Canada, totdat uw landgenoot Peter het neerschreef in zijn boek. Dit boek werd een eerbetoon aan het korte, intense, maar ook erg tragische leven van Teddy Blenkinsop, maar ook een mooie hommage aan zijn familie, zijn bemanning en zijn Belgische helpers.
The family never fully recovered from that loss and the unknown events surrounding Teddy’s final months of suffering in Bergen-Belsen. We thank Peter Celis for his dedication and persistence in determining the details to write a portrait of a Canadian hero, or at least we think of Teddy as our hero.
De familie is het verlies van Teddy nooit te boven gekomen, en leefde vele jaren in onzekerheid over wat er precies gebeurd was tijdens de laatste maanden van zijn leven. We danken Peter voor zijn toewijding en doorzettingsvermogen om het hele verhaal van onze held te ontrafelen en in een boek neer te schrijven.
Teddy has no grave that received his earthy remains,only the memorial headstone here in Meensel-Kiezegem. I represent Teddy’s entire family when I say – we consider Teddy a son of Belgium, as we do a son of Canada. We know you will take good care of him – Thank you all, and God bless
Teddy heeft geen graf waar zijn stoffelijk overschot te ruste ligt, enkel de grafsteen op het ere-kerkhof van Meensel. In naam van de hele familie zeg ik u :Teddy is voor ons niet alleen een kind van Canada, maar ook een zoon van België. We weten dat jullie goed voor hem zullen blijven zorgen. Bedankt en God zegene u allen.
Ik geef het laatste woord nu aan Alexa, die voor jullie een gedicht zal voorlezen, dat Teddy’s oma schreef kort na zijn verdwijning.
In conclusion, if I might recite a small poem Teddy’s grandmother wrote in 1945, in which she referred to Edward ‘Teddy’ Blenkinsop as het ‘trusted knight’
THE TRUSTED KNIGHT
When the Cosmic Host decided To cleanse the human mind, They called together a chosen few To probe and delve and find.
One trusted knight of the Most High Was allotted the hardest fight. To feel and know how cruel could be The Minds that lost the Lights.
Our hero gaily took the Path And clasping to his breast, The lamp of God which glowed and glowed In the darkness of his quest.
And when one day the Cosmic Host Gave the signal from above. He was wafted up the golden stairs To Light and Life and Love.
Ada Sarah Neroutsos
|
|
Herdenkingsplechtigheid 3 augustus 2014, toespraak Jozef Craeninckx, Nationaal Voorzitter van N.C.P.G.R.
Mijnheer de Vertegenwoordiger van zijn Majesteit de Koning, Mijnheer de Voorzitter, Mijnheer de Burgemeester, Dames en Heren, Mesdames et Messieurs,
Met oprechte dank aan de voorzitter voor zijn vriendelijke uitnodiging, is het mij tevens bijzonder aangenaam proficiat te kunnen wensen aan zijn bestuursleden en de medewerkers van onze florissante gewestelijke afdeling Meensel-Tienen met de realisatie van deze merkwaardige herdenkingsplechtigheid. Een warme dankbetuiging ook aan de trouwe vlaggendragers voor hun kleurrijke en stijlvolle inkleding van dit jaarlijks eerbetoon.
Un grand merci également à nos membres et sympathisants francophones pour leur presence appréciée à cette cérémonie.
Uw talrijke opkomst voor deze plechtigheid is voor onze confederatie een hart onder de riem waarvoor onze dankbare waardering. Een gepaste plechtigheid overigens om onze betreurde dorps- en landgenoten te eren die bijna driekwart eeuw geleden door een meedogenloze agressor-bezetter naar nazi-kampen werden gedreven om er voor immer te verdwijnen. De herinnering aan de uitzonderlijke verdiensten en het levensoffer van deze rechtgeaarde burgers blijft…zeker voor onze confederatie……een plicht en voor de gemeenschap een absolute noodzaak als ernstige waarschuwing voor elk extremistisch beleid in deze turbulente wereld… koortsig op zoek naar evenwicht en onderlinge verstandhouding als basis voor een vredevolle vrijheid. Wie waren zij……wat deden zij…….wat zijn zij geworden…..verzetsstrijders……politieke gevangenen…..helden …. slachtoffers…..? Deze begrippen en dilemma zijn zeer rekbaar en voor brede interpretatie vatbaar en zullen onvermijdelijk in de annalen over de vaderlandse geschiedenis verbonden blijven met de omstandigheden en het tijdstip van gebeurten. Wij kunnen ons de vraag stellen of onze politieke gevangenen zich wel thuisvoelen in dit labyrint van noemers……… Het aantal rechtstreekse getuigen vermindert in versneld tempo;- hoopvol houden zij de ogen gericht op de toekomst die het eerbetoon en de herinnering zal koesteren. …. De wil , de bereidheid en het bijwijlen verrassend innovatietalent bij de jongeren en de na-oorlogse generaties om deze gevoelens te vertolken en de activiteiten op een gepast peil te houden….zijn veelbelovend in onze plaatselijke en gewestelijke afdelingen die aan de noden van de evolutie worden aangepast. Om de komende generaties…. voor wie de tweede wereldoorlog een ver en soms vaag verleden zal zijn….een overtuigend bewijs aan te bieden van de blijvende noodzakelijkheid van “nooit vergeten” en de nobele motieven van onze gesneuvelde voorvechters te helpen doorgronden….. acht ik het gepast hun verleden door hun bril te bekijken. Ik heb ze allemaal persoonlijk gekend en een eindje vergezeld op hun laatste tocht;- zij hielden van hun vrijheid en wisten steeds de juiste snaren te beroeren van hun compromisbehoevend leefmilieu. Deze verworvenheden waren de bron van hun stille kracht en geen prijs achtten zij te hoog om beiden te heroveren. Hun verzet tegen was spontaan…zij hanteerden geen dodelijke tuigen…. Een ingeboren solidaire hulpvaardigheid was hun geheim wapen. Ergens hadden zij steeds wel een plaatsje vrij waar een neergehaalde geallieerde piloot of bemanningslid even kon verpozen op hun levensgevaarlijke ontsnappingsroute;- met een paar kakelverse eieren, een zelfgebakken brood of een stuk gezouten spek…….in oorlogstijd geen voor de hand liggende dingen…..hielpen zij ontsnapte en gezochte krijgsgevangenen uit het oosten overleven in de zwijgende bossen van het zacht glooiend Hageland. Het is mijn vaste overtuiging dat wij de plicht hebben hen te vereeuwigen als onsterfbare ere-burgers van het vrije land België waarvoor zij onbaatzuchtig hun jong leven hebben gegeven. Deze grootste onderscheiding hebben zij ruimschoots verdiend. Dat zou trouwens het edelste eerbetoon zijn dat hen ‘sine die’ zou vergezellen…. Laten wij hen promoten als ere-wereldburgers….als lichtbakens langs de onbekende en lange wegen naar een vrije en vredevolle samenleving. Merci de votre attention. Dank voor uw aandacht.
Jozef Craeninckx. |
